Przemysław Mackojc
Czas oczekiwania na dziecko to niezwykły okres w życiu każdej kobiety. Nie bez powodu ciężarnym przysługują liczne przywileje. Ciąża to ogromny wysiłek zarówno fizyczny jak i emocjonalny. Zmienia się twoje ciało, z czym wiążą się różne dolegliwości, a hormony buzują, wpływając na twoje samopoczucie. Dlatego też wedle powszechnie przyjętych norm i zasad kultury, możesz omijać kolejki, liczyć na ustąpienie miejsca w środkach transport publicznego czy lepsze miejsce parkingowe. Specjalnego traktowania powinnaś również wymagać od swojego pracodawcy. Dowiedz się jakie przywileje gwarantuje ci brytyjskie prawo pracy.
Jeśli tylko nie ma przeciwskazań medycznych, możesz być wciąż aktywna zawodowo. A w związku z twoim stanem przysługują ci określone prawa i obowiązki. Przede wszystkim musisz zawiadomić pracodawcę o twojej ciąży, co najmniej na 15 tygodnia przed jej rozwiązaniem. Najlepiej jednak, byś dla dobra twojego i dziecka, zrobiła to jak najwcześniej. Fakt ten możesz udokumentować zaświadczeniem, które bez problemu wystawi ci położna. Wówczas zostaniecie objęci specjalną opieką, a szef będzie musiał zadbać o twoje bezpieczeństwo w miejscu pracy. Podstawowe prawa jakie przysługują ci w związku z ciążą to:
- Prawo do opieki medycznej
Państwo brytyjskie gwarantuje kobietom ciężarnym bezpłatny dostęp do opieki zdrowotnej. Personel medyczny zajmie się prowadzeniem twojej ciąży oraz przygotowaniem cię do porodu i macierzyństwa. Masz prawo do bezpłatnych wizyt kontrolnych, podstawowych badań oraz zajęć w szkole rodzenia.
- Prawo do płatnego urlopu/ zwolnienia lekarskiego
Bez względu na staż pracy przysługuje ci pełnopłatny urlop przeznaczony na opiekę prenatalną (antenatal care). Możesz zatem wziąć dzień wolny i wybrać się w godzinach pracy na wizytę do położnej czy badania kontrolne. Dotyczy to również zajęć w szkole rodzenia, choć w tym przypadku, jeśli to możliwe, lepiej zrób to w swoim czasie wolnym. Pracodawca może poprosić cię o udokumentowanie tych wizyt i ma obowiązek wypłacić ci normalną stawkę godzinową. Z kolei twojemu parterowi przysługują dwa dni niepłatnego urlopu, gdy może ci w towarzyszyć podczas wizyt kontrolnych.
- Prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego
Urlop macierzyński (Statutory Maternity Leave) powinnaś zaplanować wcześniej i powiadomić o terminie pracodawcę. Możesz jednak rozpocząć go wcześniej, jeśli w okresie od 4 tygodnia przed porodem, z powodów zdrowotnych nie możesz po prostu zjawić się w pracy. Urlop rozpocznie się wówczas automatycznie, bez względu na wcześniejsze ustalenia.
Jeśli nie zdecydujesz się na urlop macierzyński istnieje obowiązkowy urlop macierzyński (Compulsory Maternity Leave), należy wziąć dwa tygodnie wolnego po porodzie lub cztery tygodnie, jeśli pracujesz w fabryce. Ojcu dziecka również przysługuje płatny urlop na okres dwóch tygodni po narodzinach dziecka. Musi jednak być zatrudniony u jednego pracodawcy przez okres co najmniej 26 tygodni, przed rozpoczęciem 15 tygodnia przed datą porodu. Zasiłek macierzyński (Statutory Maternity Pay) przysługuje pracownicom zatrudnionym w jednej firmie przez okres co najmniej 26 tygodni o stawce minimalnej £112. Zasiłek jest wypłacany przez 39 tygodni i wynosi 90 % kwoty wynagrodzenia, przez pierwsze 6 tygodni, a przez kolejne 33 tygodnie – £138.18. Z kolei kobietom prowadzącym własną działalność (samozatrudniającym się) przysługuje Maternity Allowance – jest wypłacany również przez 39 tygodni i wynosi tyle samo, czyli £138.18.
- Prawo do należytych warunków pracy i ochrona przed dyskryminacją
Gdy pracodawca dowie się o twojej ciąży, ma obowiązek troszczyć się o bezpieczeństwo oraz zdrowie twoje i dziecka. Po pierwsze jest zobowiązany do przeprowadzenia oceny ryzyka zagrożeń w miejscu pracy (risk assessment) . Chodzi tutaj o wyeliminowanie wszystkich ewentualnych środków szkodliwych i sytuacji niebezpiecznych takich jak.: styczność z substancjami toksycznymi; podnoszenie ciężkich przedmiotów; długotrwałej pracy w jednej pozycji np. siedzącej lub stojącej; braku odpowiedniej ilości przerw; zbyt długich godzin pracy. Jeśli jesteś w grupie ryzyka, pracodawca musi zapewnić ci ochronę przed czynnikami zagrażającymi, bądź znaleźć alternatywne zajęcie. Jeśli nie jest w stanie tego zrobić, powinien odesłać cię na pełnopłatne zwolnienie. Dodatkowo masz prawo do ponadplanowych przerw lub nawet zwolnienia, jeśli tylko poczujesz się źle ze względu na swój stan. Istnieje również przepis prawny chronicy cię przed nieuzasadnionym zwolnieniem oraz wszelką dyskryminacją. Natychmiast więc reaguj jeśli wyczujesz, że pracodawca: celowo odsuwa cię od obowiązków, chce zmienić warunki zatrudnienia, nie respektuje zasad przyznawania urlopu macierzyńskiego i na opiekę przedporodową.
Gdzie w razie potrzeby szukać pomocy?
W przypadku, gdy poczujesz się dyskryminowana w prace ze względu na twój stan. Bądź też napotkasz jakiekolwiek trudności związane z respektowaniem twoich praw przez pracodawcę, możesz szukać pomocy, kontaktując się z takimi instytucjami jak:
- Biuro Porad Obywatelskich Citizens Advice Bureau (CAB) – KLIK
- The Equal Opportunities Commission (EOC) – KLIK
- The National Childbirth Trust – KLIK
- The Advisory, Conciliation and Arbitration Service (Acas) – bezpłatna infolinia udzielająca porad z zakresu prawa nr tel. 08457 47 47 47 ( od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 do 18.00) – KLIK
Przeczytajcie także:
Ciąża w UK i co dalej? – KLIK
Prawa ciężarnych w UK i Polsce – KLIK
Foto: Flickr (lic. CC)
