Połóg, czyli jakie zmiany zachodzą w organizmie kobiety po porodzie

Okres połogu to seria dynamicznych zmian, które mają przywrócić organizmowi stan z przed ciąży, oraz przygotować kobietę do pełnienia roli matki. Dowiedz się, co dzieje się z twoim ciałem, jakie dolegliwości mogą ci doskwierać oraz w jaki sposób je załagodzić.

Fazy połogu

Ciąża to niemały wysiłek dla organizmu kobiety. Przez dziewięć miesięcy wszystkie organy i układy, intensywnie pracują by utrzymać ciąże, zapewnić prawidłowy rozwój płodu oraz przygotować się do porodu. Po narodzinach dziecka wszystkie zmiany muszą się cofnąć, a organizm musi uruchomić kolejne psychologiczne i biologiczne funkcje – macierzyństwo i laktacje. Wiąże się to z serią dynamicznych zmian, którym towarzyszą różne objawy i dolegliwości. Połóg zaczyna się bezpośrednio po porodzie i trwa około 6 tygodni. Dzielimy go na trzy fazy:

• bezpośredni – to pierwsze 24 godziny po porodzie;
• wczesny – do 7 dni po porodzie;
• późny – do 6 tygodni po porodzie.

Co dzieje się z ciałem kobiety w połogu?

Zaraz po porodzie rozpoczyna się proces obkurczania mięśnia macicy. Przed ciążą była wielkości twojej pięści, tuż przed rozwiązaniem dno macicy sięga aż pod żebra, a bezpośrednio po porodzie jest mniej więcej na wysokości pępka. Kiedy dziecko przyjdzie na świat, macica wraca powoli do właściwych sobie rozmiarów. Towarzyszą temu skurcze, które tak jak w trakcie rozwoju ciąży powiększały macice, tak teraz prowadzą do jej obkurczania. W celu łagodzenia dolegliwości stosuje się odpowiednie środki przeciwbólowe. Pojawiają się również odchody poporodowe. Macica musi oczyścić się ze wszystkiego co pozostało w niej po porodzie. Wiąże się to z obfitym, podobnym do miesiączkowego krwawieniem. W kolejnych etapach połogu wydzielina staje się jaśniejsza, bardziej brunatna aż stopniowo zanika. Bardzo ważna w tym czasie jest higiena okolic intymnych. Należy często się podmywać i zmieniać podpaskę. W celu uniknięcia zakażenia i infekcji nie zaleca się w tym czasie stosowania tamponów oraz kąpieli w wannie. Wycierać się najlepiej ręcznikiem papierowym i w miarę możliwości wietrzyć krocze.

Następuje również proces gojenia się krocza. Tkanki i skóra w tym miejscu zostały znacząco rozciągnięte. Mogą być więc obolałe i obrzmiałe. Dolegliwości z tym związane są bardziej uciążliwe, jeśli krocze było nacięte. Zdarza się to dosyć często, aczkolwiek nie jest standardową procedurą. Nacięcie wykonuje się wtedy, gdy skóra krocza nie jest wystarczająco elastyczna i istnieje ryzyko pęknięcia. Jeszcze na sali porodowej rana jest szyta. Po kilku dniach szwy są ściągane, a czas gojenia się rany jest kwestią indywidualną. Zwykle trwa około 3 tygodnie. Można stosować w tym czasie specjalne maści i płukanki. Przy bólu krocza warto też stosować odpowiednią strategię przy wstawaniu i siedzeniu. Oszczędzisz sobie bólu jeśli wstając wyeliminujesz siad – podnosimy się na boku do klęku i dopiero wstajemy. Siedząc natomiast, przenoś ciężar ciała z jednego pośladka na drugi. Po porodzie mogą pojawić się problemy z wypróżnieniem i oddawaniem moczu. Potęgować je może strach przed pęknięciem szwów. Pomogą środki przeczyszczające, dieta bogata w błonnik oraz otwarcie strumienia wody pod czas pobytu w toalecie. Pod koniec ciąży i bezpośrednio po porodzie mogą się także pojawić obrzęki ciała. Stopniowo ustępują one samoistnie, możemy jednak przyspieszyć ten proces poprzez pobudzanie krążenia krwi. Można spróbować prostych ćwiczeń polegających na krążeniu rąk, nóg, wspięć na palcach, delikatnej gimnastyki z piłką.

Nawał mleczny

Jedną z najbardziej uciążliwych dolegliwości we wczesnej fazie połogu jest tzw. nawał mleczny. Niemowlę najczęściej zostaje przystawione do piersi bezpośrednio po porodzie. Zwykle matki nie mają w tym czasie zbyt wiele pokarmu. Jednak poprzez ten gest do przysadki mózgowej kobiety zostaje wysłany bodziec, który uruchamia produkcje mleka. Zwykle między 3 a 5 dobą po porodzie wydziela się spora ilość pokarmu, której maluszek nie jest w stanie zjeść. Co więcej nawał mleka powoduje ogromny ból piersi oraz obrzęk brodawek. Dolegliwości znacząco nasilają się nocą. Nadmiar pokarmu może wówczas samoistnie wypływać. Nie obawiaj się jednak, zaradzi temu wszystkiemu czas i laktacja stopniowo się unormuje. W ciągu kilku dni, ilość produkowanego pokarmu naturalnie dostosuje się do potrzeb dziecka. Do złagodzenia objawów nawału mlecznego przyda się jednak laktator – odciągniesz nim nadmiar pokarmu, silikonowe osłonki na sutki- złagodzą ból pod czas karmienia, wkładki laktacyjne- zniwelują plamy na bieliźnie.

Połóg po cięciu cesarskim

Kiedy ciąża rozwiązana zostaje za pomocą cięcia cesarskiego, występują nieznaczne różnice w przebiegu połogu. Przede wszystkim nie mamy tutaj problemu z kroczem, pojawia się jednak rana na brzuchu. Cięcie cesarskie jest poważną operacją i kobieta dochodzi do siebie troszkę dłużej niż w przypadku porodu fizjologicznego. Tym samym bezpośrednia faza połogu przebiega w odmienny sposób. W pierwszej dobie po cc matka nie jest w stanie w pełni zająć się dzieckiem i od razu wstać. Jest obolała i wyczerpana. Przystawienie do piersi zwykle następuje po około 6 godzinach, próby karmienia są jednak często bezskuteczne. Matka spędza około 24 godziny na sali pooperacyjnej, dziecko natomiast przez większość czasu jest pod opieką personelu szpitala. W kolejnych etapach połogu mamy do czynienia z podobnymi dolegliwościami. Różnica poleca na o wiele mniejszym krwawieniu, jako że macica została manualnie oczyszczona pod czas operacji. Mamy natomiast dodatkowy proces gojenia się rany na brzuchu. Po ściągnięciu szwów, znów jest to kwestią indywidualną, zależną od uwarunkowań organizmu. Po zagojeniu się rany można stosować maści i krem przeciw bliznom.

Psychika

Poza dolegliwościami natury fizycznej młodym mamom często towarzyszą skrajne emocje. Od radności, dumny, poprzez zakłopotanie, zmęczenie do frustracji i rozpaczy. W połogu mają miejsce zmiany hormonalne, które nie pozostają bez wpływu na emocje. Bardzo często u młodych mam pojawia się zjawisko nazywane „baby blues”. Charakteryzuje się huśtawką nastrojów, rozdrażnieniem, płaczliwością oraz bezsennością. Zwykle mija po kilku tygodniach, a jego objawy można łagodzić zażywając ziołowe leki uspokajające. Gorzej jeśli objawy się pogłębiają, wówczas możemy mieć do czynienia z depresją poporodową-> link do artykułu.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Każda kobieta we właściwy sobie sposób dochodzi do siebie i przeżywa połóg. Są jednak niepokojące symptomy, który nie można lekceważyć. Zgłoś się do lekarza w przypadku gdy:

• odchody połogowe nieprzyjemnie pachną;
• krwawienia nasila się zamiast maleć;
• masz gorączkę, bóle i zawroty głowy, silne obrzęki;
• masz duszności i kołatania serca;
• rana krocza nie goi się lub ropieje;
• odczuwasz lęk, ogromny smutek i przewlekłe zmęczenie.

 Przeczytaj także:

Szkoła rodzenia PL vs UK – KLIK

Chustonoszenie, czyli moc przytulania – KLIK

Becikowe po angielsku – KLIK

Foto: Flickr (lic. CC)