Przemysław Mackojc
National Insurance Number, w skrócie NIN, jest niezbędny każdemu, kto chce podjąć legalną pracę w Wielkiej Brytanii. Poniżej przedstawiamy krótki poradnik, jak go uzyskać.
To polski odpowiednik starego polskiego Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP-u), oraz PESEL-u w jednym. Posiadanie numeru NIN jest obowiązkowe dla każdej osoby w wieku 16 lat lub więcej, podejmującej legalną pracę na Wyspach.
NIN przyznawany jest indywidualnie oraz jednorazowo, nie zostaje unieważniony w razie wyjazdu poza granice kraju, zawarcia małżeństwa itd. Służy rejestracji pracownika w systemie ubezpieczeń socjalnych oraz systemie podatkowym. Dzięki niemu będziemy m.in. uprawieni do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej w ramach National Health Service, jest również potrzebny we wszelkich ewentualnych kontaktach z brytyjskimi urzędnikami. Składa się z dwóch liter na początku, sześciu cyfr oraz jednej litery na końcu, np. AB 123456 C.
Krótko mówiąc: posiadanie go leży w naszym interesie
Pracownikom sezonowym przyznanie zostanie tymczasowy (temporary), natomiast stały (permanent) jest dla tych, którzy planują pracę w Wielkiej Brytanii na stałe (daje prawo do różnego rodzaju zasiłków, tzw. „state benefits” – urlopów chorobowych, macierzyńskich, zasiłków pośmiertnych, zapomogi dla osób o niskich zarobkach lub bezrobotnych, służy do odprowadzania składki emerytalnej itd.).
Wysokość składek, jakie będziemy płacić, zależy od kategorii, do jakiej zostaliśmy przypisani.
Jak uzyskać National Insurance Number?
Przyznawaniem numeru NIN zajmuje się HM Revenue and Customs (The National Insurance Contributions Office). W pierwszej kolejności kontaktujemy się z urzędnikiem, który sprawdzi nasze dokumenty oraz wypisze wniosek o nadanie numeru. W tym celu dzwonimy pod numer telefonu 0345 600 0643 (od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8:00 do 18:00). Rozmowa będzie w całości przeprowadzona w języku angielskim, można użyć na początku zwrotu: I would like to make an appointment for National Insurance Number. Urzędnik poprosi wtedy o podanie danych (imienia, nazwiska, narodowości, miejsca zamieszkania w Wielkiej Brytanii, adresu pracodawcy, długości planowanego pobytu), a następnie wyznaczy termin spotkania, podczas którego wypełni kwestionariusz, potwierdzając uzyskane od nas informacje. Podanie można składać również osobiście w najbliższym urzędzie pracy (Jobcentre Plus) – adresy można znaleźć TUTAJ, lub Urzędzie ds. Ubezpieczeń Społecznych (Social Security Office).
Ważne! Procedura wymaga od nas podstawowej znajomości języka angielskiego, jeśli jednak nie czujemy się pewnie, możemy w trakcie rozmowy poprosić o obecność tłumacza na spotkaniu – jest to usługa bezpłatna – lub przyprowadzić znajomego, który pomoże nam w językowo.
Po kilku dniach na podany adres przyjdzie zawiadomienie o dacie i miejscu spotkania oraz lista dokumentów, których oryginały będziemy mogli dostarczyć, aby potwierdzić naszą tożsamość (do wyboru) – urzędnik zrobi ich kopie na miejscu.
Są to:
- paszport lub dowód osobisty;
- akt urodzenia (lub adopcji);
- prawo jazdy (jeżeli posiadamy);
- dokumenty poświadczające nasz stan cywilny;
- dokument potwierdzający miejsce zamieszkania – w Wielkiej Brytanii nie ma obowiązku meldunku, dlatego zazwyczaj wystarcza rachunek za media (gaz, prąd – rachunek za telefon nie wchodzi w grę!) lub wyciąg z banku (dlatego dobrze wcześniej założyć konto) czy też umowa wynajmu, na których widnieje nasz adres;
- dokument potwierdzający zatrudnienie – list od pracodawcy, zawierający dane osobowe, umowa o pracę lub payslipy (odcinki z wypłatą), w przypadku pracy dla agencji – list od nich;
- w przypadku studiujących – dokument potwierdzający status studenta.
W praktyce wystarczy jedynie dowód tożsamości lub paszport, list potwierdzający nasze miejsce zamieszkania, pierwszy odcinek wypłaty (payslip), list z agencji rekrutacyjnej, itp.
Gdy posiadamy własną firmę:
- faktura
- listy od naszego księgowego
- listy od naszych klientów
- wypełniony formularz podatkowy schedule D.
Zabieramy również list z powiadomieniem. Obowiązuje zasada, że im więcej dokumentów weźmiemy ze sobą, tym większa szansa na bezproblemowe załatwienie sprawy, co zwyczajnie oszczędza nam czas – brak któregoś z dokumentów powoduje odrzucenie wniosku i konieczność kolejnej wizyty.
Po spotkaniu pozostaje nam czekać na list z decyzją o przyznaniu numeru i sam numer. Po jego otrzymaniu sprawdzamy, czy do naszych danych nie wkradł się błąd – wtedy dokument jest nieważny, a całość powtarzamy od początku. Podobnie, jeżeli dostaniemy decyzję odmowną. W przypadku zgubienia listu z NIN należy zadzwonić na National Insurance helpline – KLIK.
Całość procedury może zająć od 2 do 14 tygodni (na samą decyzję o przyznaniu czeka się ustawowo do 6 tygodni), dlatego nie należy z tym zwlekać. Pracę możemy podjąć zanim karta przyjdzie do nas pocztą, pracodawcy powinien wystarczyć przysłany na początku list z potwierdzeniem jej przyznania, kartę okażemy później.
Ważne! Osoby podpisujące umowę o pracę w Wielkiej Brytanii, czy to z agencją, czy bezpośrednio z pracodawcą, muszą płacić składki National Insurance na Wyspach. Pracodawca jest odpowiedzialny jedynie za odprowadzanie składek od wynagrodzenia. Jeżeli jednak umowa o pracę z agencją pracy tymczasowej została podpisana w Polsce i pracownik płaci składki socjalne w kraju, nie musi on płacić składek w Wielkiej Brytanii. Biura ZUS wydają zaświadczenie E101 (więcej informacji na stronie ZUS-u), potwierdzające opłacenie składek socjalnych w Polsce. Przedstawienie tego dokumentu sprawia, że nie musimy płacić składek w Wielkiej Brytanii.
