Dzika róża, odrobina luksusu na co dzień

Róża, nawet ta dzika, ma w sobie coś królewskiego. Anglicy dziką różę zwą dog-rose, czyli „psią różą”, ze względu na to, że była kiedyś stosowana do leczenia wścieklizny. Dziś, nikt już tego nie robi, choć powszechnie wiadomo o relaksującym działaniu olejków eterycznych zawartych w płatkach kwiatów tej rośliny. Ten popularny krzew właśnie kwitnie, dlatego czas na garść informacji i zbiory.

Dzika róża (łac. rosa canina L.) to kolczasty krzew, który rośnie w strefie umiarkowanej, czyli prawie w całej Europie, a także Afryce Północnej, Wyspach Kanaryjskich, Azji, Nowej Zelandii, Australii. W Anglii i w Polsce to gatunek popularny. Dzika róża potrzebuje dużo słońca, ale poza tym ma skromne wymagania, dlatego można ją spotkać na obrzeżach dróg i lasów. Jest ozdobą miejskich skwerów, parków i przydomowych ogrodów. W słoneczne dni kwiaty tej rośliny upajają zapachem, wprawiając nas w dobry nastrój i przyjemnie relaksując. Pożyczmy sobie trochę tej przyjemności na zimowe dni. Czas na zbiory płatków dzikiej róży. Nie przegapcie tego.

Róża? Po co?

Dzika róża jest bardzo ceniona w medycynie, zielarstwie, kosmetyce i kuchni. Owoce, (które zbieramy od sierpnia do października), są bogate w witaminę C. Mają jej 40 razy więcej niż cytrusy. Dodatkowo zawierają witaminy A, B1, B2, E, K, kwas foliowy, karotenoidy, flawonoidy, kwasy organiczne, garbniki, pektyny. Stosuje się je w nadciśnieniu, chorobach serca, wątroby i jako lek witaminowy. Działają wzmacniająco i przeciwzapalnie. Pomagają w nieżytach przewodu pokarmowego, chronią przed szkorbutem. 

Płatki kwiatów, na które właśnie mamy sezon, dzięki dużej ilości flawonoidów, antocyjanów, garbników i olejku eterycznego stosuje się głównie przy niestrawności, bólach gardła i dolegliwościach skórnych. Naparem z różanych płatków można przemywać twarz, żeby rozjaśnić i odświeżyć cerę, pozbyć się trądziku lub przebarwień, nawilżyć i odżywić suchą, zmęczoną cerę. Suszone płatki dodaje się do kąpieli i herbat. Starożytni Rzymianie nabijali nimi poduszki, dzięki czemu ładnie pachniały i wpływały na dobry sen. Płatki róży stanowiły także kosztowne i popularne pachnidło dalekiego Wschodu.

Domowe przetwory z płatków dzikiej róży

Róża jest powszechnie występującą rośliną. Nie jest trudno samemu, np. podczas spaceru, nazbierać płatków i zrobić z nich sok różany, konfitury, cukier aromatyzowany, płatki ucierane czy ususzyć do herbaty lub kompozycji zapachowych. Będziecie mieli satysfakcję i powód, żeby się pochwalić. Różane przetwory mogą być tez wykwintnym podarunkiem.

Do przetwarzania w kuchni najlepiej nadaje się róża stulistna (rosa centifolia), przeznaczona specjalnie do tych celów. Sadzonki kupicie w sklepach ogrodniczych lub internecie. W drugiej kolejności do przetworów zastosować można dziko rosnącą różę pomarszczoną (rosa rugosa). W jej płatkach (biała część), występuje goryczka, którą należy usunąć, jeśli Wam przeszkadza. Aby pominąć żmudny etap przebierania płatków, na zbiory wybierzcie się z nożyczkami. Ścinajcie tylko różowe części kielicha.

Susz

Płatki róży należy zbierać podczas suchej, słonecznej pogody. Rozkładamy je do suszenia w cieniu i przewiewie. Od czasu do czasu przemieszajmy. Przechowujemy w szczelnie zamkniętym pojemniku. Dodajemy do herbat, kąpieli, kompozycji zapachowych. Zmiksowane w młynku do kawy będą doskonałym, aromatycznym dodatkiem do deserów. Susz utarty z cukrem (w proporcji garść płatków i łyżka cukru) z dodatkiem soku z cytryny, spożywamy trzy razy dziennie po łyżeczce jako środek zmniejszający nadkwaśność żołądka i działający uspokajająco. Miksturę przechowujemy w lodówce.

Sok z płatków dzikiej róży

Doskonała alternatywa dla chemicznych produktów dostępnych w sklepie. Niezastąpiony w bólu gardła, chandrze, wzmocnieniu odporności. Zwiększa przyswajalność żelaza, wspomaga chemioterapię, usuwa wolne rodniki, przyspiesza regenerację tkanek. Źródło witamin, garbników, pektyn, soli mineralnych, kwasów organicznych, flawonoidów, żelaza.

Składniki: 500 g płatków róż, 1l wody, 500 g cukru (dla mniejszej słodyczy cukier można ograniczyć o połowę), 1 cytryna, szczypta kwasku cytrynowego.

Płatki wrzucić do słoja, dodać pokrojoną cytrynę, zalać wodą, odstawić na dobę. Po tym czasie odcisnąć sok, dodać cukier i odrobinę kwasku cytrynowego. Gotować, lecz nie do pełnego wrzenia. Gorący wlać do słoiczków, odwrócić do góry dnem, pozostawić do wystygnięcia.

Pić z wodą lub jako dodatek do herbaty. Nadaję się do aromatyzowania wyrobów cukierniczych.

Woda różana

Do przemywania twarzy.

Składniki: 300 g płatków dzikiej róży, 1 l gorącej wody, sok z 1 cytryny.

Płatki róż oczyszczamy, przekładamy do durszlaka i płuczemy pod zimną wodą. Umyte przekładamy do dużej, czystej gazy i zawiązujemy w sakiewkę. Wkładamy do słoja, zalewamy wrzącą wodą, dodajemy sok z cytryny, szczelnie zamykamy i odstawiamy na 1-2 dni. Po tym czasie odciskamy gazę, a powstałą wodę przelewamy do buteleczek. Przechowujemy w lodówce do dwóch tygodni. Wodę różaną można mrozić.

Cukier różany

Składniki: 50 g płatków dzikiej róży, 200 g cukru.

Płatki przebieramy, płuczemy, usuwamy białe końce. Miksujemy. Dodajemy do cukru i ucieramy/mieszamy. Gdy cukier się zabarwi, przekładamy na tacę lub blaszkę, przykrywamy gazą i suszymy około 2 dni. Co jakiś czas należy rozetrzeć cukier, żeby się nie zbrylił.

Płatki róży ucierane z cukrem

Doskonałe jako dodatek do pączków, ciastek, kremów, deserów.

Składniki: płatki róży, ważymy i dodajemy taką samą ilość cukru. Ucieramy w makutrze. Na koniec dla zachowania koloru zakwaszamy cytryną. Przekładamy do słoiczków, przechowujemy w lodówce.

Konfitura z płatków róży

1 kg płatków róży, 1,5 kg cukru, 0,5 l wody, kwasek cytrynowy do smaku, cukier żelujący lub żelfiks (ilość według zaleceń na opakowaniu).

Płatki oczyszczamy, płuczemy, rozdrabniamy w blenderze z cukrem. Przekładamy do garnka, zagotowujemy. Dodajemy kwasek cytrynowy i żelfiks, chwile gotujemy. Gorący przekładamy do słoików, odwracamy do góry dnem. Konfiturę można dobarwić sokiem z czarnego bzu, o którym pisałam tutaj.

Kosmetyki różane

Kosmetyki różane zawierają przeważnie olejek z płatków i owoców róży lub wodę różaną. Działają przeciwzmarszczkowo i nawilżają skórę. W domowym zestawie kosmetyków warto jest mieć olejek różany. Zawiera witaminy E i C oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Dodany do kosmetyków jest wskazany dla cery suchej, odwodnionej lub dojrzałej. Ma właściwości odżywcze, wygładzające, nawilżające. Zmniejsza zmarszczki. Dodany do kąpieli pomoże się zrelaksować i poprawi nastrój. W zimowe dni przypomni o lecie. Woda różana jest polecana osobom z cerą trądzikową, jako tonik do przecierania twarzy.

 

Foto: Flickr (lic. CC)