System edukacyjny w Wielkiej Brytanii

Kraje europejskie przywiązują szczególną wagę do spraw edukacji jako jednego z podstawowych filarów rozwoju Unii Europejskiej. Dąży się do wypracowania wspólnego obszaru edukacyjnego, dlatego dzieci obywateli Unii Europejskiej mają prawo do nauki w każdym z krajów członkowskich.

System edukacji w poszczególnych krajach

 

A więc także i w Wielkiej Brytanii. Zjednoczone Królestwo podzielone jest na cztery niezależne państwa: Anglię, Szkocję, Walię i Irlandię Północną. System edukacji w tych krajach, różni się ze względu na odrębne realizowanie przepisów dotyczących oświaty. Najbliższe sobie są systemy nauczania w Anglii i Walii. Szkocja ma największą autonomię w zakresie tworzenia własnej oświaty. W Irlandii, inaczej niż w pozostałych państwach, przepisy na poziomie lokalnym wdraża ELB – Education and Library Boards (Zarządy ds. Edukacji i Bibliotek).

Ogólne przepisy dotyczące oświaty tworzone są na poziomie centralnym (ustawy edukacyjne z 1996, 2002 i 2011 roku). Za wdrażanie przepisów na poziomie niższym odpowiadają lokalne władze oświatowe (Local Education Authoroties – LEA), co powoduje różnice w organizacji zajęć szkolnych.

Etapy edukacji szkolnej

System obowiązkowej edukacji w Wielkiej Brytanii obejmuje szkołę podstawową i średnią.  Dzieli się na cztery poziomy nauczania Key Stage 1,2,3,4 (lub Level A,B,C,D w Szkocji). Obejmuje trzy etapy:  Primary School – szkoła podstawowa, Secondary School – szkoła średnia, Further Education – dalsza edukacja pomaturalna. I osobno szkoła wyższa – Higher Education.

Jak zapisać swoją pociechę do angielskiej szkoły

Dzieci, których rodzice legalnie mieszkają na terenie UK, mają prawo chodzić do szkół państwowych, które są niepłatne. Pamiętajmy, aby wcześniej zapisać dziecko do szkoły. Czasami trudno jest znaleźć wolne miejsce w placówce edukacyjnej w pobliżu miejsca zamieszkania (catchment). Dzieci mieszkające w rejonie danej szkoły mają pierwszeństwo przyjęcia. Z dokumentami udajemy się  do sekretariatu szkoły (school secretary) i wypełniamy formularz.

Będziemy potrzebować: aktu urodzenia, paszport czasem jest potrzebny by potwierdzić tożsamość, adresu zamieszkania w Anglii i „emergency contact” – osoba, z którą możną się kontaktować w razie wypadku, gdy rodzice są nieosiągalni. Najlepiej podąć numer telefonu do osoby zaprzyjaźnionej z rodziną, mówiącej po angielsku. Na koniec adres przychodni, do której należy dziecko i nazwisko lekarza prowadzącego. Przygotujcie się Państwo na wypełnienie karty zdrowia dziecka.

Jak jest podzielony rok szkolny

Rok szkolny dzieli się na trzy części (trymestry). Trymestr jesienny – wrzesień do grudnia, trymestr wiosenny – styczeń do kwietnia i trymestr letni – kwiecień do lipca. W połowie każdego trymestru uczniowie mają tygodniowe ferie tzw. „half-term„. Dłuższe wakacje przypadają na zakończenie każdego z trymestrów szkolnych.

Zajęcia odbywają zazwyczaj w systemie lekcyjnym, od godziny 9 do 15. Około południa jest przerwa obiadowa, podczas której można dziecko zabrać do domu. W niektórych szkołach dzieci mogą przyjść wcześniej i zjeść śniadanie lub się pobawić (breakfast club). Szkoły oferują także zajęcia pozaszkolne (out of school club), na które możemy zapisać nasze dziecko. Przedmioty obowiązkowe w szkołach UK, to język angielski, matematyka i przyroda. Przedmioty dodatkowe to: historia, geografia, sztuka, informatyka, muzyka, wychowanie fizyczne, języki obce oraz religia i edukacja seksualna (nieobowiązkowe).

Wywiadówki

W ciągu roku szkolnego, odbywają się jedna do dwóch wywiadówek (parent’s evening), na których rodzic ma możliwość zapoznania się z poziomem edukacyjnym jaki osiągnęło jego dziecko.

W Anglii dużą wagę przywiązuje się do obecności ucznia w szkole. Lista sprawdzana jest dwukrotnie, rano i po południu. W ciągu roku dziecko może opuścić do 10 dni (włączając w to dni, podczas których chorowało). Jeśli w czasie trwania roku szkolnego chcemy zabrać dziecko do Polski, należy napisać list do dyrekcji.

Szczegółowa ścieżka edukacyjna w UK

Nursery i Pre-school – edukacja przedszkolna/zerówka – nieobowiązkowa (decydują rodzice) obejmuje 15 godzin tygodniowo przez 38 tygodni w roku.

Dzieli się na:

 – Nursery Class (żłobek, przedszkole) 3 i 4-latki

 – Reception Class (zerówka) 5-latki – przed pierwszą klasą.

 

Primary School – szkoła podstawowa (obowiązkowa). Tu:

– Infant Schools – uczęszczają do niej uczniowie w wieku od lat 5 do 8

– Junior Schools – dzieci 8 do lat 11.

Istnieje jeszcze Combined Infant and Junior Schools – szkoły dwupoziomowe nauczające dzieci w wieku od 5 do 11 lat.

System oceny ucznia

W szkole podstawowej uczniowie realizują poziomy nauczania Key Stage 1 i 2 (zakończone egzaminem SATs). Obowiązuje ocena opisowa, która wskazuje mocne i słabe strony ucznia.  Jest ona przekazywana rodzicom w formie syntezy-raportu. Zawiera dane dotyczące postępów w nauce z poszczególnych przedmiotów i zajęć stanowiących część szkolnego programu nauczania. Ze szkoły podstawowej uczeń automatycznie przechodzi do kolejnego etapu nauczania.

High School / Secondary School – gimnazjum

High School / Secondary School – gimnazjum (obowiązkowe). Trwa od 11 do 16 roku życia ucznia. Około 13 roku życia dziecko ponownie zdaje egzaminy SATs, kończące 3 etap nauki (Key Stage 3). Skala ocen od 8 (najlepszy) do 1 (uczeń nie zdaje).

Gimnazjum (poziom nauczania Key Stage 4) kończy egzamin General Certificate of Secondary Education (GCSE). Ocenia się go w systemie literowym A* (ocena najlepsza) A, B, C, D, E, F, G (najniższa) oraz U (uczeń nie zdaje).

Education / College – szkoła średnia

Further Education / College – szkoła średnia – nauka do 18 roku życia.

Po pierwszym roku odbywa się egzamin Advanced Subsidiary (AS level). Skala ocen to A (najlepsza) do F (uczeń nie zdaje).

College kończy się egzaminami A-levels (odpowiednik polskiej matury), które zdaję się z 3 wybranych przedmiotów (często kontynuowanych z egzaminu AS). Skala ocen to od A* (najlepsza) A,B, C, D, E, F, G oraz U (nie zdaje).

Egzamin General Certificate of Education Advanced Level (A-levels) pozwala na rozpoczęcie edukacji wyższej lub edukacji profesjonalnej.

System oceniania w szkole średniej jest cyfrowy. 8 ocena najwyższa, 1 najgorsza. Im wyższy numer tym lepsza ocena – uczniowie szkoły średniej powinni starać się uzyskać level 5 oraz wyżej. Oznaczenie literowe A, B lub C oznaczają jak silna jest dana ocean np.: 5 A = 5+, 5 B = 5, 5 C= 5

Sety

Sety. Często zdarza się, że polscy uczniowie (ze względu na słabą znajomość języka angielskiego) trafiają do najniższych setów, w których poziom nauczania jest dosyć niski. Stąd bierze się przekonanie wśród Polaków, że poziom nauczania w angielskich szkołach jest dosyć niski – co nie zawsze jest zgodne z prawdą. W szkołach średnich uczniowie danego rocznika są podzieleni na grupy ze względu na wyniki, które uzyskali w latach wcześniejszych z egzaminów.

Set 1 – najlepsza grupa, Set 2 – bardzo dobra, Set 3 – dobra, Set 4 – dostateczna, Sety 5,6,7 – dopuszczające.

Opuszczasz się w nauce lecisz do niższego

Liczba miejsc w każdym secie (klasie) jest ograniczona więc ciężko jest dostać się do wyższego setu. Jeśli uczeń opuści się w nauce w ciągu danego roku szkolnego – zostanie przeniesiony do niższego setu (a na jego miejsce zostanie przeniesiony uczeń z niższego setu, który poprawił się w nauce w danym roku szkolnym).

Wywiadówki w szkole średniej

Wywiadówka (parent day) w szkole średniej zazwyczaj jest jedna. Na przełomie stycznia i lutego rodzice otrzymują list z informacją o terminie. Jeśli nie mówią Państwo po angielsku, można poprosić o tłumacza (o czym wcześniej informujecie nauczyciela). Szkoły zatrudniają polskich pracowników (np. teaching assistants – asystentów nauczycieli), którzy pomagają w tłumaczeniach podczas spotkań w szkole. Na wywiadówce nauczyciel omawia postępy dziecka w nauce, dlatego dobrze jest zapoznać się z systemem oceniania w UK, aby wiedzieć o czym mówi nauczyciel:

Level – poziom: 7 – najwyższy do 1 – najniższy

Effort – wkład/wysiłek podczas lekcji:

A – bardzo pilny uczeń,

B – uczeń robi co należy ale mógłby pracować lepiej podczas lekcji,

C – brak zaangażowania podczas lekcji

 Homework – zadania domowe:

6 – bardzo dobrze

5 – dobrze

4 – słabo: brak zadań domowych, zadania oddawane po terminie albo niestaranne,

3,2,1 – bardzo słabo: nie odrabia zadań domowych

 

Higher Education – szkoła wyższa

Studia w Wielkiej Brytanii są dwustopniowe. 3-4 letnie studia licencjackie (undergraduate) oraz 1-2 letnie studia magisterskie (postgraduate). Uczelnie wyższe z Anglii dzielą się na „Stare Uniwersytety” (prestiżowa grupa 50 najstarszych uczelni brytyjskich zachowująca najwyższe standardy nauczania.  Zapewnia absolwentowi znalezienie ciekawej i dobrze płatnej pracy). W grupie „Starych Uniwersytetów” znajdują się także Politechniki (od 1992 zwane także uniwersytetami), oferujące kursy Business and Technician Education Council Higher National Diploma.

„Nowe Uniwersytety”, nie mają tak wysokiej pozycji na rynku edukacyjnym i zawodowym jak ich starsze odpowiedniki. Oferują szkolenia zawodowe i kursy modułowe grupujące kilka przedmiotów. Dostanie się na te uczelnie jest o wiele łatwiejsze niż w przypadku „Starych Uniwersytetów”.

Istnieją jeszcze Colleges and Institutions of Higher Education, kursy oferowane przez te jednostki dydaktyczne dotyczą wąskiej specjalizacji.

Photo by Element5 Digital on Unsplash