Przemysław Mackojc
Instytut Piłsudskiego zorganizował wystawę dotyczącą polskiego wkładu w historię odcyfrowania legendarnej niemieckiej maszyny szyfrującej – Enigmy. Pracownicy Instytutu połączyli ekspozycję zdjęć i dokumentów z prelekcjami dla zwiedzających. Wydarzenie jest związane z głośną brytyjską produkcją filmową o Alanie Turingu, który dzięki obliczeniom grupy polskich uczonych odczytywał i przekazywał aliantom zdekodowane hitlerowskie meldunki w czasie II wojny światowej. Wystawa ma być polskim głosem w tej sprawie, napominającym Brytyjczyków przed wybiórczą pamięcią historyczną i podkreślaniem wyłącznie swoich zasług w rozbiciu genialnego wynalazku niemieckiego przemysłu wojskowego.
Jak mówi Łukasz Kubacki z Muzeum Historii Polski: „Gdyby Polacy nie złamali szyfru „Enigmy”, aliantom może by i się to z czasem udało, ale zanim by to nastąpiło ponosiliby prawdopodobnie katastrofalne straty”. Szacunkowo liczy się, że żmudna, wieloletnia praca polskich matematycznych geniuszy z Uniwersytetu Poznańskiego pozwoliła w trakcie II wojny światowej ocalić prawie 30 milionów istnień ludzkich.
Polskim badaczom: Henrykowi Zygalskiemu, Jerzemu Różyckiemu i Marianowi Rejewskiemu udało się skopiować niemiecki wynalazek jeden do jednego jeszcze w latach 30. XX wieku (dokładnie w grudniu 1932 roku). Dokonali czynu praktycznie niemożliwego, gdyż maszynę uważano powszechnie za nie do odkodowania. Wynikami całkowicie autorskich obliczeń podzielili się z francuskimi i brytyjskimi kolegami. Praca wychwalanego przez Brytyjczyków rodaka nie byłaby zatem możliwa bez odkryć polskiego młodego środowiska matematycznego. Wspólne działania przedstawicieli kilku nacji europejskich pozwoliły aliantom na odzyskanie przewagi militarnej i strategicznej na morzu. Wśród dzisiejszych historyków panuje przekonanie, że gdyby nie sukces polskich naukowców z Poznania II wojna światowa trwałaby o 3 lata dłużej.
Niestety po wojnie, z wielu różnych przyczyn, szczególnie w brytyjskich podręcznikach historii nie było słowa wzmianki o kluczowym dla rozkodowania Enigmy udziale Polaków. Całość zasług przypisywano właśnie Turingowi. Choć wraz z wejściem Polski do struktur NATO w 1999 brytyjskie władze oddały zasługi polskiemu trio matematyków to przeciętny Brytyjczyk nie ma w tej materii żadnych skojarzeń z naszym krajem.
Na wystawie zorganizowanej przez Instytut Piłsudskiego pod tytułem „Sztafeta Enigmy” można podziwiać wierną kopię najdoskonalszej maszyny szyfrującej, dokumenty historyczne, mapy i wiele innych artefaktów.
W ubiegłą niedzielę Instytut uroczyście otwarł wystawę dla zwiedzających. Wśród zaproszonych gości byli członkowie rodziny Henryka Zygalskiego, Georgina Donaldson, Anna Zygalska-Cannon i Jeremy Russell. Wykład historyczny uświetniający spotkanie wygłosił Sir Dermot Turing, bratanek słynnego kryptologa.
Foto: Wikipedia (lic. CC)
