Przemysław Mackojc
W nocy z soboty na niedzielę śpimy o godzinę dłużej. W związku z ustawową zmianą czasu z letniego na strefowy, 30 października cofamy wskazówki. Kolejny raz zegary przestawimy już w grudniu!
W Wielkiej Brytanii zmiana czasu nastąpi o godzinie 2:00 (zegarki ustawiamy wtedy na 1:00), a w Polsce o 3:00 nad ranem (wskazówki cofamy do 2:00). Do czasu letniego wrócimy w ostatnią niedzielę marca przyszłego roku, to jest 26.03.2017.
W sumie, ze 195 krajów na całym świecie zmiany czasu z letniego na zimowy dokona 76 państw. W Europie nie zrobią tego Rosja, Białoruś i Islandia. W tym roku z przestawiania zegarków zrezygnowały także Turcja, Azerbejdżan, Urugwaj i Haiti.
Dlaczego przestawiamy zegarki?
Obowiązująca w mniej niż połowie krajów świata zmiana czasu ma przyczynić się do bardziej efektywnego wykorzystywania naturalnego światła dziennego i oszczędzania energii. Na pomysł przestawiania zegarków miał wpaść jako pierwszy Benjamin Franklin, który (wbrew obiegowej opinii) nigdy nie był prezydentem, a amerykańskim ambasadorem w Paryżu.
Przebywając wiosną 1784 roku we Francji Franklin zauważył, że przesunięcie wskazówek zegarków do przodu pozwoliłoby na lepsze spożytkowanie coraz dłuższego dnia i przełożyło na mniejsze zużycie świec potrzebnych do oświetlania domów i mieszkań. Pomysł jednego z Ojców-założycieli doczekał się realizacji ponad 100 lat później.
Czas letni zaczęli wprowadzać Kanadyjczycy (w 1908 roku przestawienie wskazówek zaordynowano w jednym z regionów kraju). Ale państwem, które jako pierwsze dokonało takiej zmiany na całym swoim obszarze były Niemcy. Stało się to 30 kwietnia 1916 roku. Motywacja? Lepsze wykorzystanie naturalnego światła do prowadzonych wtedy działań wojennych… Po Niemcach czasu letniego zaczęła używać Wieka Brytania i Francja. W Polsce pierwszej, obowiązującej na terenie całego kraju zmiany dokonano wiosną 1919 roku.
Co trzy zmiany…
Idea zmiany czasu od kilkunastu lat budzi kontrowersje. Temat podejmują naukowcy, którzy zwracają uwagę na brak dowodów jednoznacznie potwierdzających zasadność przesuwania wskazówek. Każdorazowa zmiana czasu – zamiast przynosić oszczędności – powoduje liczne komplikacje (nocne postoje pociągów czy autobusów, chaos komunikacyjny, przerwy w działaniu systemów, także bankowych, kłopoty podróżnych korzystających z lotów łączonych itd.). Dodatkowo, cykliczne przesuwanie wskazówek sprawia, że wielu z nas skarży się na złe samopoczucie, ogólne rozbicie i rozregulowanie.
Nic więc dziwnego, że lobby przeciwników zmiany czasu rośnie w siłę. Wśród kontestatorów idei wachlowania wskazówkami próżno jednak szukać antagonistów sekundy przestępnej.
O co chodzi? Sekunda przestępna (nazywana też sekundą skokową, z ang. Leap Second) to – jak głosi definicja – sekunda dodawana w celu zsynchronizowania oficjalnego czasu koordynowanego ze średnim czasem słonecznym. A bardziej po ludzku?
23:59:60? Error! Error!
W latach 60. ubiegłego wieku do pomiaru czasu zaczęto wykorzystywać zegary atomowe. Wtedy też zauważono, że okres obrotu Ziemi jest zmienny (wynika z różnych nieprzewidywalnych czynników), a prędkość obrotu – rośnie lub spada. Uznano, że istnieje konieczność zsynchronizowania doby z faktycznym ruchem obrotowym. A że łatwiej jest – zamiast przyspieszać lub wstrzymywać Glob – wyregulować zegarki…
W konsekwencji obliczeń, po raz pierwszy Leap Second uwzględniono 30 czerwca 1972 roku. 31 grudnia 2016 po raz 27. przyjdzie nam cofnąć zegarki o jedną sekundę.
Oczywiście, zmiana te jest dla ludzi nieodczuwalna. Niestety, inaczej na sekundę skokową reagują systemy komputerowe (korekta z 2012 roku sparaliżowała pracę australijskich lotnisk a administratorom popularnych portali internetowych przysporzyła nie lada problemów). Jak będzie w tym roku? Zobaczymy. Pewne jest to, że dzięki czujności naukowców, którzy ponad 50 lat temu zasugerowali konieczność uznania Leap Second tegoroczna zabawa sylwestrowa potrwa o całą sekundę dłużej!
Foto: Flickr (lic. CC)
